Columns van De Reisdokter
Inspelend op de actualiteit en puttend uit zijn uitgebreide praktijkervaring behandelt dokter Ronald Hulsebosch in deze column de gezondheidsrisico’s op reis en schrijft wat je er tegen kunt doen. Ronald Hulsebosch is huisarts in Den Haag en is zeer betrokken bij Nederlandse expedities.
De combinatie van zijn beroep en passie voor buitensport zorgt ervoor dat hij naam gevestigd heeft als expeditiearts. In 2001 nam hij het initiatief voor de unieke formule voor reisvaccinaties: De Reisdokter. Bij diverse huisartspraktijken kunt u terecht voor medisch reisadvies, vaccinaties, malariapreventie en medical kits.
Bestaat hondsdolheid nog?
hondsdolheid, inenten, rabies, virale infectie, virus
De bekende lange afstandsfietser vroeg mij of hij zich tegen hondsdolheid moest laten inenten." Heb je dat dan nog nooit gedaan?", reageerde ik verbaasd. " Nee" was zijn antwoord "Ik zorg gewoon dat ik niet gebeten word. Ik heb altijd een zak met stenen aan het stuur hangen om opdringerige honden van me af te houden als ik ergens een dorp binnen fiets.". Zo kan het ook, dacht ik bij mezelf. Het kostte enige overredingskracht van mijn kant, maar uiteindelijk wilde hij zich wel laten vaccineren.
Hondsdolheid ( Rabies) is een virale infectie van de hersenen. De mens wordt besmet door een beet van een geinfecteerd dier ( hond, vos, vleermuis). Het virus migreert langs een zenuw naar de hersenen en veroorzaakt daar een zeer ernstige ontsteking. De incubatietijd is afhankelijk van de lengte van de zenuwbaan naar de hersenen, dus van de plaats van de beet. Hoe verder van de hersenen , des te langer het duurt voor er verschijnselen ontstaan. Bij een beet aan de voet kan het wel 2 maanden duren voor de klachten beginnen. De patient kan de hondenbeet al lang vergeten zijn. Beten in het gelaat zijn het gevaarlijkst. De kenmerkende verschijnselen zijn sufheid, verlammingen en speekselvloed. Zodra de verschijnselen zich voordoen is de ziekte dodelijk. Er is geen behandelig mogelijk. In de periode tussen de beet en de klachten kan levensreddend worden ingegrepen. Men injecteert zo snel mogelijk antistoffen tegen rabies rond de wond en geeft tegelijkertijd om de paar dagen een vijftal vaccinaties, zogenaamde postexpostievaccinaties. Een groot probleem in arme landen is dat de antistoffen vaak niet van menselijke oorsprong zijn, maar van paardenserum worden gemaakt met kans op een dodelijke reactie. Daarin ligt de reden voor preventieve vaccinatie thuis. Er hoeft dan na een beet van een verdachte hond geen antiserun te worden ingespoten, vaccinaties na de beet volstaan en men heeft ook meer tijd. Deze 3 zogenaamde preexpostievaccinaties worden op 0,7 en 21 tot 28 dagen toegediend en geven 2 a 3 jaar bescherming. Ze zijn erg duur ( rond de 60 a 80 euro per vaccin).
Wie moet zich laten inenten? Mensen die lang verblijven in landen waar hondsdolheid voorkomt en dat zijn bijna alle tropische landen. En vooral mensen die beroepshalve met huisdieren en wilde zoogdieren in aanraking komen: biologen, boeren, dierenartsen, speleologen. Honden happen graag naar de malende kuiten van fietsers. Kinderen spelen graag met honden en worden vanwege hun lengte makkelijk in het gezicht gebeten.
Kan je aan een hond zien dat hij hondsdol is? Als hij schuimbekkend en razend rond loopt is het makkelijk, vaak is dat niet het geval.
Hoe groot is de kans op deze ziekte? Erg klein onder reizigers. Onder de locale bevolkingen van vele arme, agrarische streken in tropische landen is hondsdolheid niet zeldzaam. Er zijn geregeld uitbraken die vele slachtoffers kosten. Onlangs zijn in Brazilie 23 mensen , onder wie 18 kinderen en tieners overleden aan rabies na beten van vleermuizen. In Goa ( India ) is vorig jaar een Engelse vrouw overleden na een hondebeet.
Mijn advies aan vele avontuurlijke wereldreizigers is : laat je vaccineren en haal geen straathonden aan. Likken kan even gevaarlijk zijn als bijten. Een stok is handig om ze op een afstand te houden. Bescherm je kinderen. Een tropische straathond is geen hollands knuffeldier!
Ronald Hulsebosch