Columns van De Reisdokter

Inspelend op de actualiteit en puttend uit zijn uitgebreide praktijkervaring behandelt dokter Ronald Hulsebosch in deze column de gezondheidsrisico’s op reis en schrijft wat je er tegen kunt doen. Ronald Hulsebosch is huisarts in Den Haag en is zeer betrokken bij Nederlandse expedities.

De combinatie van zijn beroep en passie voor buitensport zorgt ervoor dat hij naam gevestigd heeft als expeditiearts. In 2001 nam hij het initiatief voor de unieke formule voor reisvaccinaties: De Reisdokter. Bij diverse huisartspraktijken kunt u terecht voor medisch reisadvies, vaccinaties, malariapreventie en medical kits.

Bilharzia

Inspelend op de actualiteit en puttend uit zijn uitgebreide praktijkervaring behandelt dokter Ronald Hulsebosch in deze column de gezondheidsrisico’s op reis en wat je er tegen kunt doen. Deze keer belicht hij bilharzia.

Bilharzia (schistosomiasis) is een ziekte die wordt veroorzaakt door een worm, de schistosoma. De larven van deze wormpjes zwemmen vrij rond in zoet water en kunnen door de huid heendringen. Zoetwaterslakken zijn de gastheer van de worm en scheiden larven uit, die in het water van poelen, meren en rivieren terecht komen. In het menselijk lichaam ontwikkelt de larve zich tot een volwassen worm, die eitjes produceert, die via de urine en de ontlasting weer in het water terecht komen, waar ze in een slak tot een larve uitgroeien. Hiermee is de cirkel rond.

Wat doet deze infectie in het lichaam van de mens?

De eitjes beschadigen de lever, darmen, nieren en blaas. Soms ook hersenen. Dit is een proces van jaren. Chronische infecties kunnen op den duur ernstige complicaties veroorzaken. De verschijnselen zijn pijn met plassen, bloed plassen, diarree (soms met bloed), buikpijn, zwakte en bloedarmoede. Koorts treedt alleen op als de eitjes twee tot zes weken na een eerste besmetting in het lichaam vrij komen:” Katayama fever”. Het allereerste verschijnsel van een mogelijke schistosoma infectie is de zogenaamde “swimmers itch” vlak na baden of zwemmen in besmet zoet water. Dit kan echter ook veroorzaakt worden door onschuldige larven, die niet door de huid kunnen binnen dringen.

Waar komt bilharzia voor en hoe is het te behandelen?

Bijna overal in Afrika, Azië en in Latijns-Amerika. Er bestaat geen vaccin tegen de ziekte. Bilharzia is wel goed te behandelen. De diagnose geschiedt via het aantonen van eitjes in urine en ontlasting en door het aantonen van antistoffen in het bloed. In het algemeen loopt een toerist weinig kans om bilharzia op te lopen. Het is meer een ziekte voor de lokale bevolking, die in onhygiënische omstandigheden leeft, niet beschikt over zuiver kraanwater en een riolering en zich baadt en de was doet in water waar ze ook hun behoeften lozen. Maar onlangs hoorde ik toch van een groepje Nederlandse toeristen, van wie enkelen in de binnenlanden van Suriname bilharzia hadden gekregen.

Hoe kun je bilharzia voorkomen?

Zwem en was je niet in meren en rivieren dicht bij dorpen. Zwembaden zijn alleen betrouwbaar indien er chloor in het water zit. Als je toch gaat zwemmen (de verleiding kan groot zijn), spoel je dan na afloop goed af en wrijf de huid hard en lang droog met een ruwe handdoek. De (onzichtbare) larven, die nog op de huid zitten kunnen hierdoor verwijderd worden. Draag zwemschoenen en laat natte kleding snel drogen.

Kortom: bilharzia is geen groot risico voor de gezondheid van de gemiddelde toerist, maar toch goed om ervan te weten.

Ronald Hulsebosch is zeer bestrokken bij Nederlandse expedities en huisarts in Den Haag. De combinatie van zijn beroep en passie voor buitensport zorgt ervoor dat hij naam gevestigd heeft als expeditiearts. In 2001 nam hij een nieuw initiatief tot de unieke reisformule: De Reisdokter. In buitensportwinkels kan je terecht voor medisch advies, vaccinaties, malariapreventie en medical kits. Voor meer informatie kun je een bezoekje brengen aan de website: www.dereisdokter.nl. De Reisdokter heeft ook een algemeen telefoonnummer: 0900-REISDOKTER (0900-7347365837). Dit nummer is niet bedoeld voor vaccinatieadviezen, maar om een afspraak te maken voor inentingen en malariarecepten.